Op 1 december jongstleden, kondigde acteur Elliot Page aan dat hij uit de kast kwam als transgender persoon. Iedere keer wanneer er een publiek figuur naar buiten treedt, houd ik mijn hart vast. Zonder gene wordt de oude naam van de acteur op alle grote krantenkoppen gezet, laat het festijn van deadnamen maar weer beginnen. Een deadname is de naam die transgender personen hebben gekregen bij hun geboorte. Om te deadnamen betekent dat de oude naam van trans mensen zowel bewust als onbewust wordt gebruikt. Er lijkt maar weinig begrip te bestaan over de emotionele impact die dat kan hebben, toen ik tegen het massale deadnamen van Elliot Page ageerde, kreeg ik opmerkingen zoals ‘het is gewoon handig’ en ‘we moeten toch weten wie het was’.
De schade die deadnamen aanricht wordt daarmee ontkend. Een van de meest intieme delen van iemands identiteit komt opeens in de publieke arena en wordt eens uitgebreid door een binaire man-vrouw bril bekeken:” Het is een vrouw en nu een man.” Deze kleingeestige benadering negeert de complexiteit van trans ervaringen. Het als namaak-man of vrouw weergeven ontkent ons bestaansrecht, we zijn onzichtbare rariteiten aan de randen van de samenleving. Dat maakt ons een makkelijk doelwit voor geweld.
Publiek versus persoonlijk
Een aantal weken geleden vroeg een jongen tijdens een date:” Hoe heette je vroeger?”. De schaamte die ik ervaarde kon ik niet ontsnappen, ik probeerde uit alle macht de overblijfselen van mijn kortstondige mannelijke puberteit te verbergen. De vrouw die ik probeer te zijn werd even gereduceerd tot dat kleine jongetje. Vlug ga ik op mijn grote handen zitten en trek mijn kin iets naar beneden om mijn adamsappel te verbergen.
Als iemand mijn deadname boven tafel probeert te krijgen, verandert de manier hoe ik me tot diegene verhoud. Mijn genderidentiteit, hoe ik man, vrouw of juist het wegblijven daarvan ervaar, is een van de meest intieme onderdelen van mezelf, het raakt aan het wezen van wie ik ben. Tegelijkertijd ligt het in de publieke arena omdat iedereen gender ervaart. Diegene die vanuit de norm spreken vinden dat ze er iets over mogen zeggen omdat zij ook een genderidentiteit hebben en tegelijkertijd oordelen ze over me, ik ben immers anders. Op zo’n moment worden alle beschermlagen worden van me afgeschud en opeens ben ik een naakt wezentje overgeleverd aan het kijkglas van de ander.
Het is diezelfde verandering in dynamiek die plaatsvind bij het deadnamen van Elliot Page. Een van zijn meest intieme aspecten wordt de publieke arena ingegooid. Het collectieve begrip van ‘trans’ zijn, wordt opeens een wezenlijk onderdeel van hoe Page zich tot anderen verhoud. De meeste mensen benaderen hem vanuit de man-vrouw norm en snappen de constellatie van trans-identiteit niet. Dit opent de deur voor sensationele associaties met geslachtsdelen en vernederende woordspelingen:” Het is een manwijf…”
Gevaarlijk sentiment
Nu is de vernedering helder, maar voor velen zal nog steeds niet duidelijk zijn waarom het ook gevaarlijk is. Immers bedoelde die jongen het toch niet slecht. Ook hadden degene die Elliot Page zijn deadname gebruikte geen kwade intenties, het is gewoon handig om te weten wie het is, we kennen hem immers bij zijn oude naam. Af en toe een grapje zoals ‘manwijf’ moet toch kunnen. Daarbij wilde velen ook weten of Elliot het zelf oké vond, want dan zou er niets aan de hand zijn.
Door te beweren dat de kern van het probleem bij de intentie van de spreker ligt of een individuele zaak is, misken je het gevaar. Transgender personen zitten niet in een vacuüm, we zijn allemaal onderhevig aan hetzelfde maatschappelijke sentiment. Het stempel ‘rariteit’ plaatst ons aan de buitenkant van de maatschappij, dit opent de deur voor geweld.
Judith Butler concretiseert dat in Gender Trouble door de vergelijking tussen transgender mensen en nomaden te maken. Volgens haar is cisnormativiteit het heersende idee, wat inhoud dat genderidentiteit en sekse, je geslachtsorganen, verbonden zijn aan elkaar. Er zijn dus maar twee categorieën: cis mannen en cis vrouwen. Transgender personen bewegen zich hiertussen zoals reizende nomaden door verschillende landen heenreizen, je bent zowel geen binnenlander als buitenlander maar breekt door het binnen-buiten verschil heen. Als trans vrouw heb ik niet alle biologische kenmerken van een cis vrouw en is mijn leven anders verlopen, ik zal dus nooit aan die norm kunnen voldoen. Het is deze ongrijpbaarheid waar de meerderheid mee worstelt. Om het te bevatten wordt de deadname prominent gebruikt, bijvoorbeeld om aan te duiden dat er een verandering heeft plaatsgevonden.
Dat is waar het gewelddadig wordt want het gebruik van die deadname trekt transgender mensen terug in de smalle binaire kaders. Transidentiteit reikt echter verder dan van het ene cis hokje naar het andere springen, de deadname ontkent dat. Het is niet zo dat ik simpelweg van cis man naar cis vrouw ging, ik ben altijd al een vrouw geweest, niet iedereen is vrouw op de manier zoals de meerderheid dat is. Ik beweeg me tussen de kaders en door dat terug te brengen naar stereotypes doe je geen recht aan hoe ik in de wereld besta. Door te deadnamen zeg je dus eigenlijk :” Jij bestaat niet, je ben slechts een onzichtbaar gekkie aan de zijkant.” Dit opent de deur voor geweld, want iets wat niet bestaat of raar is kan je schoppen, uitschelden en slaan: het zal geen consequenties hebben.
Hoe onschuldig het deadnamen van Elliot Page ook lijkt, het raakt aan de kern van waar geweld tegen transgender personen vandaan komt. Het haalt een heel intiem stukje van iemands identiteit de publieke arena in waar het vervolgens benaderd wordt vanuit een achterhaald idee van man en vrouw. We ontkennen hiermee hoe transgender mensen in de wereld bestaan, het zijn curiosa die we liever negeren. Daar kan je best een keer tegenaan schoppen zonder dat het consequenties zal hebben.
Tammie Schoots
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je donatie is bestemd voor de auteur.
Photocredit: Sharon McCutcheon on Unsplash
