In tegenstelling tot wat velen denken is het EU-referendum in het Verenigd Koninkrijk niet bindend. Het moet nog door het parlement , en dit kan de uitslag verwerpen. Dat ligt natuurlijk wel gevoelig en daar zijn goede argumenten voor nodig. Maar die argumenten groeien in rap tempo. Een kort overzicht:
De economische impact is te groot
Misschien hebben de Britten aan zelfoverschatting gedaan. Al op de eerste dag na het referendum kelderde de koers van de Britse pond. Het totale verlies aan beurswaarde zou al meer zijn dan 15 jaar contributie aan de EU. Als multinationals daadwerkelijk op korte termijn hun dreigement waarmaken en aanstalten maken om het VK en The City te verlaten zal de schok nog groter zijn. Was dit wat de gemiddelde Brexiteer bedoelde met zijn stem?
Het Verenigd Koninkrijk valt uit elkaar
De Schotten die met ruime meerderheid voor een ‘remain’ gestemd hebben zien aanleiding om opnieuw een referendum te houden en zich aan te sluiten bij de EU. De kans dat het dit keer wel lukt is aanzienlijk. Ook in Noord-Ierland gaan stemmen op om zich aan te sluiten bij Ierland en zo deel te blijven van de EU. Iets dat kortgeleden ondenkbaar was. En klein maar misschien niet onbelangrijk, ook in Gibraltar heerst een hoop onzekerheid over de toekomst. Een petitie om Londen onafhankelijk te verklaren is op het moment van schrijven al ruim 100.000 keer getekend.
Veel oudere Britten hebben zich uit nostalgische hang naar The British Empire laten overhalen om voor een Brexit te stemmen. Een Verenigd Koninkrijk dat alleen nog bestaat uit Engeland en Wales was vast niet wat ze voor ogen hadden.
De jeugd wil de toekomst
Het rerefendum toont een generatiekloof aan. Terwijl vijftiger-plussers massaal voor een Brexit stemden denken jongeren er anders over. En dat nemen ze de babyboomers kwalijk. Voor 1973 had het VK een kwakkelende economie. In de afgelopen veertig is er vaak sprake geweest van grote groei. Mede dankzij het VK heeft Europa een neo-liberale koers ingezet. Nu dat niet alleen voordelen lijkt te brengen sluiten we ons weer af?
Jongeren hebben het gevoel dat oudere kiezers ze kansen ontzeggen die ze zelf wel hebben gehad. De jongere kiezer vreest het verlies van vrije handel en vrij verkeer. Kunnen zij straks nog wel in Europa studeren een andersom? Het risico op een braindrain tekent zich af.
Spijt
Op social media kun je lezen dat een groot aantal van de ‘leave’ stemmers spijt heeft van hun stem. Dit was nu ook weer niet de bedoeling. Veel proteststemmers wilden een signaal afgeven maar hadden niet verwacht dat het zo ver zou komen. Sommige Engelse voetbalfans hebben bijvoorbeeld al gestemd voordat zij afreisden naar het EK, maar eenmaal in Frankrijk en in contact met andere Europeanen zijn ze van gedachten veranderd. Als je bovenstaande argumenten in ogenschouw neemt is de kans aanzienlijk dat het aantal spijtoptanten nog toeneemt.
Wat nu?
Afhankelijk van de dynamiek die deze ontwikkelingen de komende tijd krijgen is er misschien voldoende draagvlak voor het parlement om de uitslag van het referendum te verwerpen. Misschien is er geen (straks) echte meerderheid voor een Brexit (meer) maar een grote minderheid. De vraag is of de gekozen volksvertegenwoordigster het aandurven de uitslag te negeren. Het zal in elk geval niet zonder politieke gevolgen zijn.
Dat is voor een groot deel op het conto van David Cameron te schrijven die zijn carrière boven het algemeen belang stelde. De scheidend premier heeft in elk geval de geschiedenisboekjes gehaald. Waarschijnlijk niet op de manier die hij wilde.
Een optie voor het parlement is misschien de beslissing uit te stellen tot de volgende verkiezingen waardoor alle partijen opnieuw een standpunt zullen moeten innemen. Dat zal zowel bij politieke partijen (de Tories moeten nu een eenduidige keuze make) als in het publieke debat tot grote spanning leiden. Hoe dan ook is de invloed van het VK in of naast de EU na het referendum afgenomen. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald? De tijd zal het leren.
“Jongeren hebben het gevoel dat oudere kiezers ze kansen ontzeggen die ze zelf wel hebben gehad.”
Daarvoor moeten ze bij zichzelf te rade gaan. Ze zijn zelf niet komen opdagen bij het referendum. Eigen schuld.
Daar heb je gelijk in. Maar het parlement moet zelf nog een afweging maken, en dat jonge electoraat zullen ze nog langer moeten bedienen dan de ouderen. Dus zal het zeker invloed hebben.