Helaas blijkt maar al te vaak dat vrouwelijke politici, managers en ceo’s aan heel andere publieke eisen moeten voldoen dan mannen in soortgelijke functies. Indicatief hiervoor zijn bijvoorbeeld de vaak ronduit negatieve reakties op onze eerste vicepremier en minister van Financiën Sigrid Kaag. Haar vallen regelmatig negatieve persoonstyperingen ten deel die mannen op eendere posities zelden krijgen. Zo wordt Sigrid Kaag o.a. regelmatig als stuurs, ongevoelig, arrogant of als heks betiteld.
Sigrid Kaag
Overigens kan ik niet ontkennen dat Sigrid Kaag soms inderdaad enigszins arrogant kan overkomen. Dit heeft te maken met de manier waarop zij soms reageert en hoe zij daarbij dan kijkt. Echter, zou zij een man zijn geweest dan zouden de meeste mensen daar geen enkel punt van maken. Precies dezelfde stuurse, ongevoelige of arrogante houding wordt bij mannen namelijk vaak geïnterpreteerd als teken van kracht, macht en invloed. Ook als ze het grondig oneens zijn, accepteren de meesten van ons een dergelijk gedrag eerder van onze mannelijke leiders.
Meer emotionele weerstand
Als vrouwen echter een eendere houding en positie innemen, dan roept dit vaak bij voorbaat meer emotionele weerstand op. Ik beschouw mijzelf bijvoorbeeld absoluut niet als vrouwonvriendelijk. Niettemin constateer ik bij mijzelf daadwerkelijk meer emotionele weerstand in die situaties waarin invloedrijke vrouwen voor mij onwelgevallige beslissingen nemen.
In die situaties waarin invloedrijke mannen voor mij onwelgevallige beslissingen nemen, slik ik mijn emoties mogelijkerwijs toch sneller in. Betreft dit wellicht een onbewuste strategie om confrontaties of conflicten met fysiek gelijkwaardige of sterkere individuen te vermijden? Hierover volgt een nadere hypothetische uitwijding beginnend vanaf de alinea ‘Evolutionair gedragsmatige achtergrond’.
Onvriendelijke persoonstyperingen
Daarnaast durf ik met stelligheid te beweren, dat mannen die onwelgevallige beslissingen nemen een stuk minder vaak onvriendelijke persoonstyperingen ten deel vallen. Wellicht ontstaat er enig protest, maar dit richt zich in beginsel dan meestal niet op de persoon, maar meer op de inhoud van die onwelgevallige context. Helaas geldt dit voor vrouwen vaak juist precies andersom.
Vrouwen worden in soortgelijke situaties al gauw weggezet als ongevoelig, niet betrokken, manwijf of soms zelfs ronduit gedemoniseerd. Deze dubbele moraal beperkt zich overigens niet tot mannen alleen, maar wordt vaak in eendere mate uitgedragen door vrouwen. Blijkbaar draagt ons collectieve vrouwbeeld er aan bij dat wij onbewust andere eisen stellen aan onze vrouwelijke politici, managers en ceo’s.
Evolutionair gedragsmatige achtergrond (hypothese)
Een en ander heeft ongetwijfeld deels een evolutionair gedragsmatige achtergrond. Confrontaties of conflicten met fysiek aan elkaar gewaagde of sterkere individuen kunnen uit evolutionair oogpunt het beste vermeden worden. Het betekent namelijk een relatief groot risico op letsel. Het gevolg is dat kracht, macht en invloed eerder worden geaccepteerd van fysiek sterke(re) individuen (lees: mannen) dan van fysiek zwakke(re) individuen (lees: vrouwen).
Emotionele vertaling
De emotionele vertaling van onze evolutionaire geschiedenis mondt op die manier onbewust uit in hogere verwachtingspatronen ten aanzien van onze vrouwelijke leiders. Wij ‘durven’ het ons in zo’n geval nu eenmaal te veroorloven om onze verwachtingen nadrukkelijker te betrekken op empathisch, invoelend of warm overkomen. Waarbij we eendere verwachtingen ten aanzien van onze mannelijke leiders onbewust juist vaker achterwege laten om geen confrontaties of conflicten te riskeren met fysiek gelijkwaardige of sterkere individuen.
Daarnaast dragen uiteraard ook de bekende karakterverschillen tussen mannen en vrouwen bij aan onze hogere verwachtingen ten aanzien van onze vrouwelijke leiders. Wij ervaren namelijk bewust dat – daar waar het gaat om empathisch, invoelend of warm gedrag – vrouwen door de bank genomen sterker presteren dan mannen.
Art Huiskes (onderzoeksjournalist
Fotocredit: Rijksoverheid
