Terugkerend gezeur en gezever over omschakeling naar winter- en zomertijd

Het halfjaarlijks terugkerend gezeur en gezever over het ingaan van de winter- of zomertijd heb ik nooit goed begrepen. Weliswaar begrijp ik dat het vanuit een wetenschappelijk en gezondheidsoogpunt voor eenieder beter zou zijn om ons meer nauwgezet aan te passen aan de actuele zonnetijd. Dit zou dan voor Nederland betekenen dat we de Engelse tijdzone in plaats van de huidige Midden-Europese of Duitse tijdzone moeten volgen.

Daarnaast begrijp ik dat vanuit een statistisch oogpunt het ingaan van de winter- of zomertijd voor sommige mensen tot aanpassingsproblemen kan leiden. Dat is nu eenmaal onvermijdelijk volgens de wet van de grote aantallen. Er zijn daarom altijd wel mensen te vinden die ergens bovenmatig last van hebben.

Maar mijn empathisch vermogen houdt abrupt op, als ik hoor dat het hierbij slechts gaat om één of hooguit twee keer gemiddeld 40 minuten minder slaap of iets dergelijks. In het vervolg van dit artikel wissel ik genuanceerde uitingen af met minder genuanceerde, om maar duidelijk te maken dat je ten gevolge van het tweetal omschakelmomenten naar winter- en zomertijd op zichzelf absoluut geen gezondheidsklachten kunt ontwikkelen.

Gemiddeld 40 minuten minder slaap

Ik ervaar dat zowel ikzelf als de mensen om mij heen wel vaker een respectabel aantal minuten of uren aan slaap verliezen als gevolg van bijzondere omstandigheden en situaties. Bij uitstek in het weekend blijven veel mensen later op als gevolg van bezoekjes, feestjes, uitgaan of een late film. Dergelijke slaaptekorten compenseer je niet zomaar door vervolgens iets langer te blijven liggen. Ook hebben we doordeweeks soms toch wel eens een verjaardag? Daarnaast kunnen mensen de slaap soms niet vatten als gevolg van persoonlijke sores of problemen. Al met al niet zo wezenlijk verschillend van de slechts tweemaal per jaar voorkomende collectieve omschakeling naar winter- en zomertijd, lijkt mij?

Mediasensatie rondom omschakelmomenten naar winter- en zomertijd

Natuurlijk kan het zijn dat je hier een paar dagen last van houdt, maar als ik sommige verhalen in de media rondom het ingaan van de winter- of zomertijd moet geloven, gaan sommige mensen hier weken, zoniet maanden (jawel, echt gelezen!) onder gebukt. Dit lijkt mij toch daadwerkelijk opgeklopte mediasensatie, want dat zou betekenen dat diezelfde mensen ook geen bezoekjes, feestjes, uitgaan of een late film kunnen verdragen. Laat staan één of twee glazen alcohol.

Stel je voor dat je eens een nachtje of twee iets minder slaapt. Als je echt moe bent, dan ga je toch vervolgens eerder naar bed, lijkt mij? Want wie gaat er nu 7 dagen per week en 365 dagen per jaar om precies dezelfde tijd naar bed? Oké, zulke mensen zullen er ongetwijfeld zijn, maar in dat geval kunnen ze ter voorbereiding ook best een aantal keren een half uurtje later (wintertijd) of eerder (zomertijd) naar bed gaan? Dan kunnen ze alvast aan de omschakeling wennen. Als je zo super gedisciplineerd bent, dan kun je vast wel een uitgekiend verschuivend schema verzinnen om langzaam aan te wennen, nietwaar?

Bij een normale gezonde slaaphygiëne mag je er van uitgaan dat iemand een slaaptekort binnen 1 tot 2 nachten weer compenseert. Zoniet, dan is er hoogstwaarschijnlijk iets heel anders aan de hand met jouw lichamelijke of geestelijke gezondheid. Je mag het dan in ieder geval niet klakkeloos op het ingaan van de winter- of zomertijd gooien.

Gezondheidsschade door omschakelmomenten is pure nonsens

Dat het voor onze algehele volksgezondheid beter zou zijn om gedurende de ochtenden meer daglicht te ontvangen overeenkomstig de Engelse tijdzone, dat betwijfel ik niet. Daarnaast veronderstel ik dat de ongevalsstatistieken rondom de omschakelmomenten ook best zullen kloppen. Maar dat je als gevolg van het tweetal jaarlijkse omschakelmomenten als zodanig daadwerkelijke gezondheidsschade oploopt, vind ik echt veel te vergezocht.

Maar al te vaak centreert de discussie zich op de zgn. gevaren van het tweetal jaarlijkse omschakelmomenten en niet zozeer op de lange termijn effecten van het enigszins uit de pas lopen met de actuele zonnetijd. Mijns inziens daarnaast nog veel wezenlijker: we wonen vanuit onze evolutionaire geschiedenis bezien nu eenmaal te ver noordelijk om in statistisch opzicht gedurende de winter niet tenminste met enige vorm van neerslachtigheid te maken te krijgen.

Een daglichtlamp kan jou door de wintermaanden heen helpen

Zelf heb ik vanaf medio oktober graag voor enkele uren per dag (2-3 uur) een daglichtlamp op mijn bureau staan tegen ‘grijs-weer-somberheid’. Maar of ik deze terzijde zou kunnen schuiven als onze tijdzone – zoals consequent aanbevolen door gezondheidswetenschappers – 1 uur extra achteruit gaat ten opzichte van de huidige wintertijd naar de Engelse tijdzone, dat waag ik ernstig te betwijfelen.

Als avondmens sta ik hiervoor waarschijnlijk niet vroeg genoeg op en bovendien wonen we hiervoor nu eenmaal te ver noordelijk. Als jij meent dat je behoefte hebt aan extra zonlicht, zet dan met name in de ochtenden voor enkele uren (2-3 uur) zo’n daglichtlamp op jouw werkplek. Het werkt voor mij supergoed!

Enorme zeurkousen

Dus hoe je het ook wendt of keert, ik blijf al die zelfverklaarde winter- en zomertijd slaapslachtoffers enorme zeurkousen vinden die wanhopig op zoek zijn naar aandacht ten gevolge van andersoortige fysieke of geestelijke malheur. Hoe serieus dat ook moge zijn, blijf niet zeuren en zeveren over de halfjaarlijkse omschakelmomenten naar winter- en zomertijd. Die hebben er namelijk helemaal niets mee te maken!

Art Huiskes (onderzoeksjournalist)

Photo by Kinga Howard on Unsplash