Sint Pieter is geen Messias

Pieter Omtzigt maakte het wel spannend. Zou hij wel of zou hij niet? Nu is het verlossende woord er eindelijk uit. Omtzigt komt met een eigen partij, genaamd Nieuw Sociaal Contract. Dit weekend opgericht en vernoemd naar een boek dat hij publiceerde in 2021. Het heeft er alle schijn van dat Omtzigt in zijn eigen heiligverklaring is gaan geloven. Mij overtuigt hij echter niet.

Volgens de (niet onomstreden) peilingen van Maurice de Hond, die de partij al peilde voor deze bestond kan het een gamechanger zijn, de partij van Omtzigt zou in één klap de grootste kunnen worden. Ik vind het vreemd. Opnieuw is (of lijkt) het Nederlandse electoraat daarmee op zoek naar een Messias. Waarom zou dat Omtzigt moeten zijn?

Martelaarschap

Volgens mij is de basis van Omtzigt als politiek vernieuwer nogal wankel. Het is ten eerste gebaseerd op zijn martelaarschap. Het CDA, of althans de top van die partij, wilde al jaren van de man af. Door zijn kritische opstelling in de Kamer werd dat niet minder. De wijze waarop dat intern besproken werd binnen het CDA was zeer onsmakelijk. Een gevolg daarvan was dat er tijdens de laatste formatie gesproken werd over een functie elders voor Omtzigt, dat was opmerkelijk, en het had nogal gevolgen. Één van die gevolgen was dat Omtzigt later het CDA verliet en voor zichzelf begon, een ander gevolg was dat de formatie van Rutte IV al op knappen stond voor deze goed en wel begonnen was, en de onderlinge verhoudingen in die aanstaande coalitie flink op scherp gesteld werden.

Het was opmerkelijk dat de discussie tijdens de formatie over Omtzigt uitlekte met een beetje hulp van covid, Kajsa Ollongen en een oplettende fotograaf. Anders hadden we er misschien nooit iets over geweten. Verder is er niets vreemd aan het feit dat er tijdens een formatie (die toch al ingewikkeld was) wordt gesproken over de poppetjes en hun rol in de toekomst. Dat is niet chique, maar ook geen ongebruikelijke politiek. De wijze waarop allen betrokken later hun handen probeerden te wassen in onschuld was onnodig en bood een onsmakelijk kijkje in de politieke keuken van de coalitiepartijen.

Terriër

Het feit dat juist Omtzigt op die manier besproken werd in die lange formatie was extra pijnlijk omdat hij een hoofdrol speelde in de val van kabinet Rutte III. Hij werd bekend als een terriër die bleef bijten in dossiers en zijn huiswerk uitstekend deed als voorvechter van de slachtoffers van de Kinderopvangtoeslagaffaire. Wat mij betreft verdient hij daarvoor alle eer die hem wordt toegewuifd Het kabinet viel daar uiteindelijk over, dat was terecht en onvermijdelijk, en het is schandalig dat er tot op heden nog steeds te weinig schot in de afhandeling van deze zaak zit. Kamerleden Farid Azarkan en Renske Leijten kregen ondertussen een stuk minder erkenning voor hun harde werk in deze affaire.

De oorzaak Omtzigt

Wat om voor mij onduidelijke redenen steeds genegeerd wordt is dat Omtzigt zelf de grond legde voor de toeslagenaffaire. Hij stond namelijk als eerste in de rij om te pleiten voor een strengere aanpak na de Bulgarenfraude, was niet transparant over zaken waarvan hij op de hoogte was, en werd daarna de grootste criticaster van de aanpak die hij eerder bepleitte. Een aanpak waar hij bovendien voor gewaarschuwd was. Als je maar iets uitzoomt op Omtzigt beweegt hij tussen zijn eigen standpunten als een pendulum.

Demissionair premier Rutte was niet de enige met geheugenproblemen met betrekking tot zijn rol in de toeslagenaffaire. Datzelfde geldt voor de kersverse partijleider Pieter Omtzigt. En schijnbaar ook voor de veel Nederlandse kiezers.

Wat mij betreft moreel nog (héél) veel kwalijker is dat hij de nabestaanden van de aanval op MH-17 schoffeerde door een nepgetuige op te voeren in een bijeenkomst over strafvervolging van de daders, hij zou zelfs de spreektekst voor die getuige hebben opgesteld. Kennelijk zijn we dat allemaal inmiddels weer vergeten.

De partij van Omtzigt

Ondanks alles is Pieter Omtzigt nu toch zijn eigen partij begonnen: Nieuw Sociaal Contract. Een politieke partij die theoretisch best groot zou kunnen worden, maar nog geen kandidaten heeft. De partij Nieuw Sociaal Contract heeft nog een paar weken om een kandidatenlijst in te dienen. Gezien het aantal gepeilde zetels lijkt het me nu een onmogelijke opgave om gelukszoekers buiten de deur te houden.

En over deuren gesproken. In het filmpje waarin Omtzigt zijn partij aankondigt verkoopt hij alleen maar open deuren die van vrijwel elke andere parij zouden kunnen zijn. Er zijn nog geen kandidaten en er is nog geen programma. Op het moment dat ik dit schrijf is er zelfs nog geen website zoals blijkt uit bovenstaand screenshot. Dat nadat Omtzigt Nederland maanden in spanning heeft laten wachten op zijn beslissing.

Bij gebrek aan een verkiezingsprogramma is er wel het stemgedrag van Pieter Omtzigt als onafhankelijk Kamerlid. NRC maakte er onlangs een goede analyse van. Hoewel het stemgedrag van Omtzigt niet in alle opzichten als links of rechts valt te bestempelen komt het het meest overeen met dat van de SGP en de BBB. Je kunt je afvragen of voor degenen die hem messiaanse kwaliteiten toedichten, dat is wat ze verwachten van hun nieuwe sterke man. Ook opvallend: Omtzigt heeft bovengemiddeld vaak gestemd voor moties van het extreemrechtse Forum voor Democratie.

De heilige Sint Pieter heeft geen programma, geen kandidaten en geen website. Dat zal ongetwijfeld op korte termijn veranderen, maar als je die zaken nog niet op orde hebt terwijl politiek Nederland al maanden wacht op je keuze, maak je geen sterke eerste indruk. Voor een politicus die de reputatie heeft zeer kritisch te zijn, lijkt zelfreflectie niet zijn sterkste kant.

Ik hoopte, en verwachtte, dat Pieter deze opdracht zou weerstaan, ik zat ernaast. Ik hoop dat hij zelf niet is gaan geloven in zijn voortijdige heiligverklaring. Want vooralsnog bieden zijn politieke verleden en de start van zijn campagne weinig reden om te verwachten dat Omtzigt ons zal verlossen. Het zou voor iedereen beter zijn geweest als Omtzigt deze kelk aan zich voorbij had laten gaan. Niet in de laatste plaats voor hemzelf vrees ik.

Wouter Louwerens

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

Beeldcredit: pieteromtzigt.nl