We hebben weer een relletje. De beroemde en beruchte Vlaamse schrijver Herman Brusselmans is gecanceld door het ooit roemruchte maar al jarenlang noodlijdende tijdschrift Nieuwe Revu. Is provoceren nu echt verboden?
In mijn late tienerjaren las ik Nieuwe Revu graag, ik denk dat ik het blad bijna wekelijks kocht. Het was vermoedelijk niet op de piek van de oplage maar volgens mij ging het wel goed. Hans Verstraaten was een sympathieke hoofdredacteur met een gekreukt jasje en Arnold Karskens was nog een echte oorlogsverslaggever. Die tijd ongeveer. Op enig moment werd de liefde minder, ik weet niet of de inhoud minder goed was of dat ik wat volwassener werd, maar ik geloof niet dat ik de laatste 20 jaar een papieren Revu in mijn handen heb gehad. En oh ja, we kregen internet.
Ook Brusselmans las ik als tiener wel, want de zelfbenoemde befkoning was wel in staat je oortjes rood te krijgen met zijn werk. Ik denk dat ik zomaar drie van zijn boeken gelezen heb (alhoewel ik me er geen een van kan herinneren). Volgens mij heeft hij die drie boeken inmiddels zo’n 26 keer herschreven. Brusselmans heeft een indrukwekkend repertoire van ruim 80 boeken op zijn naam staan inmiddels. Er zijn auteurs waarvan ik minder gelezen heb (alhoewel percentueel veel meer) die beter beklijfden. Toch vind ik Herman een fijne vent, hij is een praatjesmaker en een ontregelaar die me bijzonder sympathiek voorkomt en als hij in een praatprogramma als de Wereld Draait Door verscheen was dat voor mij geen reden om te zappen maar riep hij vooral gevoelens van nostalgie op.
Ik denk en hoop dat Herman het zelf niet zo erg vindt dat hij geen column meer heeft in de Revu, volgens mij vermaakt hij zichzelf wel in Gent. De recente ophef over zijn stukjes over prinses Amalia en zangeres Shirma Rouse zullen voor hem ook wat saai zijn geweest. Ik heb zowel de stukjes erover als de column niet gelezen, vooral uit desinteresse. Zeg iets over overgewicht en je weet dat er wel een relletje komt, dat was geloof ik het idee. Niet omdat iemand de Revu nog leest, maar dankzij internet. Brusselmans deed waarvoor hij gevraagd werd: oldskool ophef maken in de hoop op wat kliks.
De tijd dat je Brusselmans op je lijst zette om je leraar Nederlands te provoceren ligt ver achter ons. Hij liep misschien in de voetsporen van grotere helden als Gerard Reve en Jan Cremer, maar het was altijd al net iets meer vorm dan inhoud. En dat werd daarna nogal populair, mede door internet. En voor de porno hadden we Brusselmans ook niet meer nodig.
Provocatie als stijlmiddel kan ongelooflijk effectief zijn. Maar als het een herhaling van zetten wordt en geen nieuwe ideeën brengt dan is het overbodig. Een beetje zoals Theodor Holman die al twintig jaar meningen van Theo van Gogh herkauwd of zoals GeenStijl. GeenStijl is zo’n beetje het dieptepunt van de provocatie als stijlmiddel (alhoewel er inmiddels allerlei satellieten zijn). Dan beland je op het punt dat kwetsen alleen nog maar om kwetsen gaat, maar dat je niet meer kunt onderbouwen waaróm je die uitgekauwde provocatie inzet om aandacht te krijgen. En dan heb ik het nog niet eens over het feit dat de meest provocaties inmiddels clichés zijn.
Ik wil hier best een standbeeld oprichten voor de provocateur Herman Brusselmans, maar zijn onderschrift zal zijn: “Hij was ver over datum”. Aan stijlgenoten/copycats als Jan Dijkgraaf, De bende van GeenStijl, het dorre hout van Marianne Zwagerman, aan mannen die vastzitten in de tijd als Theodor Holman, Joost Niemöller en Leon de Winter: jullie zijn achterhaald en hebben geen enkele andere verdienste dan af en toe een nieuw scheldwoord verzinnen of een complotje verzinnen. Gif is je verdienmodel en dat maakt je behoorlijk overbodig in een maatschappij die zichzelf wil verbeteren.
De Wereld Draait Door bestaat inmiddels niet meer, Matthijs van Nieuwkerk wil zichzelf wel opnieuw uitvinden. Ik vind het het gek dat overbodige en achterhaalde publicisten met zogenaamd provoceren geld kunnen verdienen. Ik bedoel niet dat ik figuren als Arthur van Amerongen en Rob Hoogland geen inkomsten gun, integendeel. Maar misschien moeten we ze wat minder serieus nemen? Ga lekker met pensioen, of accepteer dat je niet meer zo relevant bent. Of ga lezingen doen voor je krimpende doelgroep. Maar probeer mij niet wijs te maken dat je mening relevant is omdat je zo lekker ouderwets provoceert. Ik heb al internet.
P.S.: Je begrijpt dat dit artikel te kort is om elke zelfbenoemde provocateur anno 2020 te noemen, dus voeg jezelf gerust toe in de comments!
Photocredit: Wikipedia
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.
