Laten we de balans eens opmaken van de boerenprotesten van de afgelopen periode. Het zal je waarschijnlijk opgevallen zijn dat een aantal protesterende boeren hebben gekozen voor een andere, op het oog minder georganiseerde, maar meer gewelddadige manier van demonstreren. Hebben we het punt al bereikt dat we (dat deel van) de boze boeren terroristen mogen noemen? De oogst aan verwerpelijke acties is in elk geval flink gegroeid.
Het was echt een bijzonder vruchtbare tijd. Er werden meerdere snelwegen (inclusief vluchtstroken) geblokkeerd, politici bedreigd, dieren mishandeld, hulpverleners bekogeld en als klap op de vuurpijl werd het huis van een minister belaagd. Dodelijke slachtoffers zijn vooralsnog uitgebleven, maar morgen weer een dag. De regerende macht lijkt politiek vooralsnog de rug recht te houden, maar weet zich geen raad met de omvang van de acties. Bovendien lijkt de politie niet in staat te zijn te handhaven wanneer er (illegaal) trekkers en ander agrarisch materiaal ingezet worden.
Bovendien lijkt er onder de bevolking nog steeds behoorlijk wat steun te zijn voor de boerenprotesten. Lokale en regionale afdelingen van de VVD en met name het CDA laten hun hoedje liever nog even staan zoals de wind waait en proberen zich te verschuilen achter versleten argumenten om maar geen stelling te hoeven nemen. De kiezer zou er immers zomaar achter kunnen komen dat ze al decennia zowel de boer als de burger bedrogen hebben. Ten gunste van Big Agro en de Rabobank.
Ondertussen doen diverse extreemrechtse partijen en de BoerBurgerBeweging van Caroline van der Plas hun stinkende best om in de kiezersgunst van de boeren te blijven. Geert Wilders en Thierry Baudet (die ze eigenlijk maar kutboeren vindt) buitelen over elkaar heen om de veehouders naar de mond te praten. Van de weeromstuit begon Caroline van der Plas spontaan suggestieve tweetjes over massa-immigratie te versturen. Beschaafde boeren en burgers moeten het hele schouwspel met lede ogen aanzien.
Waarom twitter ik zo veel over #boerenopstand en #trekkertuig – omdat ik er wakker van lig. Omdat ik me zorgen maak over mijn boerenfamilie, die ik graag een zinnige en gezonde toekomst gun, zonder teveel zorgen en met de achting die ze verdienen. In een gezond Nederland. Draad.
— Bo Jellema (@bojellema) June 28, 2022
De feiten trekken zich daar weinig van aan. De rechter heeft allang bepaald dat het stikstofprobleem aangepakt moet worden en het staat buiten kijf dat de bijdrage van de intensieve veeteelt aan dit probleem buitensporig is. Ondertussen zouden we zelfs bijna vergeten dat diezelfde intensieve veeteelt ook dierenleed en broeikasgassen veroorzaakt, het grondwater vervuilt en een risico is voor de volksgezondheid. Allemaal vaststaande feiten die je niet laat verdwijnen door ze te ontkennen, overlast te veroorzaken of angst te verspreiden door middel van terrorisme.
Even pas op de plaats, omdat we dit moeten blijven benoemen: de meeste boeren zijn geen terrorboeren. De meeste boeren worden in onzekerheid gebracht door slechte communicatie van de overheid, Het machtsspel van Big Agro, het ophitsen van extreemrechts en bovenal door het jarenlange pappen en nathouden van het CDA (Hoi Henk Bleker!). Veel boeren walgen van de acties van de afgelopen week en willen helemaal niet geassocieerd worden met de terroristen van Farmers Defence Force. Veel boeren zoeken naar een andere manier van landbouw (kijk eens naar Caring Farmers) en willen juist de dialoog aan.
Desondanks is het voor veel boeren moeilijk om een toekomstperspectief te herkennen voor hun bedrijf en hun manier van leven. Door de gistende combinatie van slechte overheidscommunicatie, de gijzeling door de veevoederindustrie en de Rabobank, stokende politici en decennia aan zwalkend beleid kun je ze dat moeilijk kwalijk nemen.
Boeren door de afzetting gebroken #vanderwal pic.twitter.com/EdiMEfsB8m
— Ton F. van Dijk (@tonfvandijk) June 28, 2022
Er is dus alle reden om begrip te hebben voor de zorgen die veel agrarische ondernemers hebben over hun toekomst. Die zorgen zijn echter geen excuus om hulpdiensten in gevaar te brengen, politici te bedreigen en geweld toe te passen. Dan kan het namelijk opeens zo zijn dat je je schuldig maakt aan terrorisme. Een kenmerk van terrorisme is dat de dader zo fantatiek overtuigd is van zijn eigen gelijk dat het doel de middelen heiligt. Zo bezien wordt de lijn tussen gewelddadige boeren en wijlen Osama Bin Laden opeens heel erg dun. De schaal van hun misdaden is misschien onvergelijkbaar, maar hun overtuiging en de retoriek heeft zichtbaar overeenkomsten. Het kwaad moet bestreden worden.
Mag je de protesterende boeren al terroristen noemen? Die boeren die willens en wetens onveilige situaties creëren, politici bedreigen en geweld toepassen wat mij betreft wel. Maar oordeel zelf, dit is volgens het Europees recht de definitie van terrorisme:
Volgens het EU-recht zijn terroristische misdrijven daden die worden gepleegd met als doel:
- een bevolking ernstig angst aan te jagen
- de overheid of een internationale organisatie op onrechtmatige wijze te dwingen een handeling te verrichten of na te laten
- de politieke, constitutionele, economische of sociale basisstructuren van een land of een internationale organisatie ernstig te ontwrichten of te vernietigen
Op basis van bovenstaande definitie is de stelling dat radicaal activistische boeren (dus niet alle boeren) zich schuldig maken aan terrorisme goed te verdedigen. En ook volgens de definities die het NCTV hanteert maakt een aantal boeren zich onmiskenbaar schuldig aan terrorisme.
Hoe nu verder? Tot op heden heeft de staat nog geen gebruik gemaakt van het geweldsmonopolie om verdere escalatie te voorkomen. Waarom niet? Vanwege de trekkers, of politieke overwegingen? Er gaat in elk geval iets mis. De overheid was in het verleden wel bereid om met geweld in te grijpen tegen milieu-activisten, krakers en coronademonstranten. Nu lijkt de overheid geen antwoord te hebben. Waarom is Farmers Defence Force nog niet verboden? Houden de veiligheidsdiensten aanvoerder Mark van den Oever wel voldoende in de gaten? Het is de plicht van de overheid om terrorisme te bestrijden en inwoners te beschermen, in het geval van de escalerende boerenprotesten lijkt de overheid haar plicht te verzaken.
Politieke partijen en belangenorganisaties zullen scherpe keuzes moeten maken. Wil je deel zijn van de oplossing of kies je ervoor om terrorisme te bagatelliseren en mogelijk zelfs aan te jagen vanwege eigenbelang? Wees je er dan ook van bewust dat je medeverantwoordelijk bent als er slachtoffers vallen. Het zou goed zijn als er een brede boerenbeweging opstaat die afstand neemt van de radicale collega’s en geweld en intimidatie onverholen veroordeelt. Dan ontstaat er ook weer perspectief om verder te praten over de toekomst van de sector.
Dat de Nederlandse landbouw moet veranderen en dat intensieve veeteelt op de huidige wijze geen toekomst meer heeft is geen punt van discussie maar een feit. De meeste Nederlanders hebben begrip voor de problemen voor de sector en zouden daarom vooruitgang moeten steunen. Dat kan alleen door de sector duurzaam anders te organiseren. Het alternatief leidt onvermijdelijk naar de afgrond.
Agrariërs hebben nu de keuze om weer boer te worden. De andere keuzes zijn om horige te blijven van miljardenbedrijven die geen oog hebben voor het menselijk belang of om terrorist te worden. Door de urgentie van de problemen die de landbouw en in het bijzonder de intensieve veeteelt veroorzaken is er niet meer zoveel tijd om die keuze uit te stellen. Ik steun de Nederlandse boeren van harte. Terroristen niet.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.
Photo by Julia Koblitz on Unsplash
