Het korte antwoord is: nee. Dat doen we al jaren en het werkt niet. Het heeft er alleen maar toe geleid dat extreemrechts gedachtengoed genormaliseerd raakt en de polarisatie verder is toegenomen. We moeten de kiezers van Forum en PVV juist wijzen op hun verantwoordelijkheid.
Na de schokkende overwinning van Forum voor Democratie bij de Statenverkiezingen zal er overal weer flink geduid worden. En heel voorspelbaar zullen we weer te horen krijgen dat de gevestigde orde te weinig oog heeft voor de zorgen en onvrede van de kiezers op extreemrechtse partijen.
Dat is ten eerste gewoon niet waar. Alle partijen zijn tegenwoordig zeer bereikbaar en hebben alle mogelijkheden benut om hun standpunten uit te dragen en toe te lichten. Als je geen gebruik maakt van al die informatie en mogelijkheden tot contact is dat je eigen schuld.
ff handig ezelsbruggetje:
boreaal
boreaalwanneer gebruik je deze taal
-> is 't -isme nationaal en het sfeertje raciaal <-dan
boreaal— Tim Hofman (@debroervanroos) March 21, 2019
Daarnaast hebben zowel de media als de gevestigd partijen jarenlang hun agenda door Wilders en Baudet laten bepalen. Bovendien hebben media nooit kritisch doorgevraagd over de uitingen van Baudet. Misschien uit de behoefte aan clicks en kijkcijfers, maar ook uit angst demonisering verweten te worden.
En dan heb je ook nog partijen die zijn meegegaan in de retoriek van nationalisme en populisme. Denk aan de onzinnige voorstellen van het CDA over het volkslied en de proefballonnetjes van de VVD of de bizarre uitspraken van Stef Blok over de multiculturele samenleving.
In plaats van hun eigen waarden te verdedigen praten ze de achterban van Wilders en Baudet naar de mond. Op sociale media wordt het ook wel ‘PVV-corvee’ genoemd. Wat ze daarmee doen is nationalisme en racisme normaliseren. Ik betwijfel ook of het ze wat opgeleverd heeft. Ik denk eerder dat ze een deel van hun kiezers een duwtje richting PVV en FvD hebben gegeven. De uitslag van de Statenverkiezingen lijkt dat te bevestigen.
Maar laten we de belangrijkste schuldige niet vergeten te benoemen; de kiezers van Forum en PVV zelf. De reservetijd om je te beroepen op afkeer van de gevestigde orde of een vandalistische tegenstem is nu echt wel voorbij. Als je het stemhokje gebruikt om je middelvinger op te steken valideer je de racistische en antisemitische uitlatingen en complottheorieën van de twee extreemrechtse partijen in ons parlement.
Dat je de aanvallen op wetenschap en het idealisme van andere politici afdoet met schouderophalen is één ding. Dat je liever kiest om jezelf te profileren met een gemakzuchtig #stemzeweg en niet bereid bent je te verdiepen of te erkennen dat simpele oplossingen niet bestaan is een tweede.
Maar anno nu kom je er niet meer mee weg te ontkennen dat Baudet racistische ‘blut und boden’-theorieën als oikofobie of onze boreale cultuur verspreidt. Je kunt zijn omgang met extreemrechtse kopstukken niet meer negeren. Ook zijn klassieke antisemitische frames over cultuurmarxisme en Soros als ‘der Ewige Jude’ had je kunnen zien. Als je dat met de beschikbare kennis en informatie wegwuift ben je een wegkijker. En als je om welke reden dan ook hiervan wegkijkt neem je je democratische verantwoordelijkheid niet serieus.
Je hoort mij niet beweren dat alle kiezers op FvD en PVV willens en wetens op een racistische partij hebben gestemd. Maar je had het wel kúnnen weten. Het klinkt misschien een beetje ouderwets, maar bij je stemrecht komt ook verantwoordelijkheid.
Je moet je verantwoordelijkheid nemen als je gestemd hebt op partijen die lichtzinnig omgaan met wetenschap en politici die onderwijzers en journalisten verdacht maken. Je moet je verantwoordelijkheid nemen als je hebt gestemd op partijen die in de provincies (want daar ging het eigenlijk om) niet eens een programma hadden en onzichtbare kandidaten. Je moet vooral je verantwoordelijkheid nemen als je stemt op partijen die racisme en antisemitisme normaliseren. Want je kón het weten.
Iedereen die op #FVD gestemd heeft: niet alleen loopt u achter iemand met n daadwerkelijke fascistische, suprematistische ideologie aan, u schijt ook nog eens op de doden van MH17 en de Groningers met hun verzakte huizen. Verhuis naar Hongarije als je zulk leiderschap wilt.
— Natasha Gerson (@Sanspareille) March 21, 2019
En daarom is het nu bijzonder ongepast als je kwaad wordt als je anderen verwijt dat ze PVV en FvD benoemen als wat het zijn; racistische partijen, de feiten liggen op tafel. Je wilt dat je serieus genomen wordt, maar je kan niet tegen kritiek op je keuze? Zo werkt het niet. Own it.
En kom ook niet met de tegenwerping ‘de andere kant doet het ook’. Er is geen ‘both sides’. Racisme en kritiek daarop zijn niet gelijkwaardig. Nooit. Het veroordelen van iemand op basis van geloof, etniciteit of huidskleur is wel een keuze. Kiezen op een extreemrechtse partij is wel een keuze. En of het nu bij volledig bewustzijn van je democratische verantwoordelijkheid was of niet, volgende keer kun je het goedmaken.
Helder. Klopt als een bus. Maar degene die de schoen past, kent z’n eigen voeten niet. Die gaat helemaal niet zien dat het past