Ik schijn te moeten huilen, en ik geloof niet in democratie. Tenminste als ik allerhande reacties op Twitter (X), moet geloven. Het leedvermaak als ik vaststel dat onze democratische rechtsstaat en onze vrijheid onder druk staan komt op mij nogal pervers over. Dat Twitter niet meer zo gezellig is sinds het X heet zal niemand verbazen. Ook voor het tijdperk Musk was de dialoog al een tijdje ver te zoeken, maar sinds er vrijwel nul moderatie is, beschouwt de domrechtse clan, die desondanks nog steeds vaak anoniem is, het medium als hun jachtgebied.
Iedereen die zich schuldig maakt aan een genuanceerde mening, kritiek op populisme, of feiten, kan op Twitter tegenwoordig rekenen op agressieve hordes met domme vragen, simpele scheldpartijen of regelrechte bedreigingen. Ik ben met alle varianten bekend.Voor de rest van dit stukje heb ik het verder over Twitter en niet over X, je mag me weemoed verwijten naar de tijd dat het allemaal nog wat socialer en beter onderhouden was op die website.
Grimmig Twitter
In het Nederlandse hoekje van Twitter is de sfeer sinds de laatste verkiezingen nog wat grimmiger worden voor degenen die geen liefhebber zijn van extreemrechts opvattingen, of moeite hebben met een wereld zonder feiten. Vooral voor diegenen zich ook nog eens uiten.
Wanneer je feitelijk bezwaar aantekent tegen het feit dat onze huidige Kamervoorzitter een racist is die op die positie belandt is dankzij de extreemrechtse eenmanszaak van Geert Wilders en de bijbehorende gedoogsteun, je zorgen uit over het klimaat, of vaststelt dat grootschalige industriële veeteelt schadelijk is voor Nederland mag je je borst wel natmaken. Of stel dat je een mening hebt over Gaza.
Je kunt je dan voorbereiden op een etmaal van scheldpartijen, beledigingen en omfloerste bedreigingen. Soms niet zo heel omfloerst. Nog steeds van veelal anonieme accounts en soms gezien het ritme min of meer gecoördineerd.
Wat doe je hier dan nog? Kun je je terecht afvragen. Een beetje hopen op betere tijden. Ondanks alles is Twitter nog steeds relevant en effectief, en heeft een groot bereik. Dat soort argumenten, ik denk dat min of meer gelijkgestemden die argumenten wel herkennen. En misschien ook: ik vertik het om de barbaren te laten winnen. Of zoiets.
Er zit iets verongelijkts in de rancune van domrechts, iets revanchistisch. Want terwijl in 2023 een extreemrechtse partij de grootste partij van Nederland werd lijken de aanhangers op Twitter nog steeds gefrustreerd. Stiekem hoop je dat ze zelf ook weten dat het rancune is, en schamen ze zich daarvoor. Misschien zijn ze daarom nog zo vaak anoniem.
Want als je je zorgen uit, je boos maakt, of feiten deelt, krijg je zelden of nooit een inhoudelijke reactie. In het beste geval wordt je uitgemaakt voor deuger, in het slechtste geval word je bedreigd. Inhoudelijk wordt het zelden of nooit.
Feitenvrij Twitter
Als je kritiek hebt op de beoogde coalitiepartners of je angst en walging uitspreekt over die beoogde coalitie kun je opeens niet met democratie omgaan volgens het anonieme leger. Dat is altijd een domme redenering.
Ten eerste omdat er nog cijfermatig nog steeds een coalitie zonder de PVV mogelijk is. De lafheid van de VVD, de BBB en NSC doet daar niets aan af. Elke meerderheid in het parlement is even legitiem als elke andere mogelijke meerderheid. Dat is een basisregel. Daar kan geen enkele duiding feitelijk tegenop.
Maar zelf als de verkiezingsuitslag nog radicaler zou zijn geweest, of ooit wordt, betekent dat niet dat je je weerzin daartegen niet mag uitspreken. Ik zou me bijvoorbeeld op alle mogelijke manieren luid en voortdurend uitspreken tegen een coalitie van PVV, FvD en JA21. Om maar wat te noemen. Ik sluit niet uit dat dat niet meer zou mogen in dat fictieve Nederland.
Extreemrechts heeft zich de laatste twintig jaar gepresenteerd als voorvechter van de vrijheid van meningsuiting. Nu ze groter zijn dan ooit ligt dat blijkbaar opeens gevoelig. Als feiten niet tellen, zijn de spelregels vrij makkelijk af te schaffen. De geschiedenis heeft het vaker laten zien.
Deze vrije omgang met de regels van de democratie benadrukt alleen maar dat we niet passief mogen denken dat het wel weer over gaat. In de logica van domrechts staat het recht van de grootste voorop, zonder oog voor anderen.
Het zal zo’n vaart toch niet lopen? We hebben toch wetten? En hoe representatief is die rancune op Twitter nou?
Twitter heeft al jaren min of meer de reputatie als open riool, vaak terecht. Maar die domrechtse rancune is overal. Kijk eens onder nieuwsberichten of op Facebook. Zap een keer naar Vandaag Inside.
We hebben wetten regels en verdragen. Maar dat is geen garantie dat onze democratie niet uitgehold kan worden. Er zijn talloze voorbeelden van overheden die zich niet aan de wet houden, ook die van ons. Kijk alleen maar naar Groningen en de toeslagenaffaire. Stel je eens voor hoeveel schade een kabinet dat zich met een vooropgezet plan opzettelijk niet aan de wet houdt aan kan richten.
Kijk naar Europese landen als Polen, Hongarije en Slowakije. Het afbreken van een democratische rechtsstaat gaat sneller dan je denkt en het herstel duurt veel langer. Laat je dus door niemand vertellen dat het antidemocratisch is als je tegen extreemrechts bent. Ook niet als ze langzaamaan de meerderheid krijgen. Als je daar aan twijfelt hebben zij hun doel bereikt.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.
Beeldcredit: Mika Baumeister on Unsplash
