Facebook is leuk om foto’s van je avondeten en filmpjes van je huisdier te delen of je mening te geven. Ook kan het soms handig zijn om gemeenschappelijk iets op te lossen. Voorbeelden van verloren voorwerpen en vermiste personen die gevonden worden dankzij de kracht van social media zijn er genoeg. Ook als digitale schandpaal werken social media perfect. Moeten we daar wel blij mee zijn?
Het lijkt misschien een goede zaak. Die dierenmishandelaar/tasjesrover/kinderlokker krijgt wat hij verdiend. Lekker voor je gevoel van rechtvaardigheid om dit even te delen met de wereld. Maar wij zijn natuurlijk helemaal niet in staat om te beoordelen of iets echt gebeurd is zoals het voorgesteld is. Misschien heeft degene die een shamebericht plaatst zelf belangen, of de dader een problematische achtergrond. Ook blijken berichten vaak gewoon niet waar.
Zo duikt deze foto elk jaar opnieuw op, met de te verwachten geschokte en boze reacties. Als we het bijschrift mogen geloven gaat het om moslimjongeren in Nederland. Geen bal van waar, dit is een foto uit 2007 uit Mexico. De daders zijn gepakt en veroordeeld.
Een ander bekend voorbeeld waarin online shaming verkeerd uitpakt is het verhaal van Justine Sacco. Vlak voordat zij van New York naar Kaapstad vloog plaatste zij deze (ironische!) tweet:
Tijdens de 11 uur dat zij zich in het vliegtuig bevond ging Twitter helemaal los. De tweet werd 2000 maal geretweet en ontving een veelvoud aan reacties. Het werd opgepikt door Buzzfeed en de hashtag #HasJustineLandedYet ging viral. Justine die haar telefoon uit had staan gedurende de vlucht had hier geen weet van. Op de luchthaven van Kaapstad werd ze opgewacht door fotografen. Kort daarop werd ze ontslagen door haar werkgever. Of je haar grap nu kunt waarderen of niet, de gevolgen zijn natuurlijk in geen enkele verhouding.
Dus misschien is het verstandig je verontwaardiging af en toe in te slikken als je weer een schokkend bericht langs ziet komen. Meestal zijn we niet in staat te beoordelen hoe de vork in de steel en of het zelfs waar is. En boze mensenmassa’s zijn gevaarlijk, niet alleen op straat maar ook op Facebook.
