Al sinds voordat Donald Trump geïnstalleerd was als president wordt er gespeculeerd over een mogelijke impeachmentprocedure. Dat vergt een lang proces waarbij het bestuur van de VS behoorlijk vleugellam is. Er is een andere mogelijkheid: Vice-president Pence kan Trump afzetten.
In 1967 werd het 25e amendement op de grondwet aangenomen. Dit bevat een paragraaf waardoor de vice-president de president op non-actief te stellen. De vice-president wordt dan direct waarnemend president.
De tekst in sectie vier stelt dat de vice-president en leden van het kabinet de president ongeschikt kunnen verklaren voor het vervullen van zijn taken. De president heeft vervolgens de gelegenheid hiertegen in beroep te gaan middels een brief aan het congres. Daarop heeft het congres de mogelijkheid de president alsnog ongeschikt te verklaren, hiervoor is een 2/3 meerderheid nodig.
Van deze mogelijkheid is nog nooit eerder gebruik gemaakt. Wanneer steeds meer Republikeinen hun vertrouwen in de president verliezen kan het een aantrekkelijke optie zijn voor de Republikeinen (mits de Democraten mee werken). Met deze procedure zou een slepende impeachment vermeden kunnen worden. Hiermee voorkomen de Republikeinen een hoop gedoe en slechte publiciteit en garanderen ze zich van een snelle transitie.
Het idee van Pence als waarnemend president moet haast wel verleidelijk zijn voor de GOP. In tegenstelling tot Trump komt hij uit de gestaalde partijkaders. Voor het Republikeinse establishment is hij één van hen. Te verwachten is dat hij een stuk minder onvoorspelbaar is en het presidentschap traditioneler in zal vullen. In binnen- en buitenland zal dit waarschijnlijk tot meer vertrouwen leiden.
De grote vraag is natuurlijk: komt er een moment dat Pence genoeg aanleiding heeft en durft hij het aan? Voor Trump zal alleen al het besef dat de mogelijkheid bestaat wel eens tot slapeloze nachten kunnen leiden.
